Μικροβίωμα
Μάθε για όλα όσα συμβαίνουν μέσα στον οργανισμό σου
Το ανθρώπινο σώμα φιλοξενεί μια πληθώρα μικροοργανισμών, συγκεκριμένα 38 τρισεκατομμύρια, οι οποίοι όχι μόνο δεν είναι επιβλαβείς, αλλά προσφέρουν και μια σειρά από ποικίλα οφέλη για την υγεία και την ευεξία μας. Στο σύνολο τους αυτοί οι μικροοργανισμοί συνθέτουν το μικροβίωμα μας. Οι περισσότεροι από αυτούς τους μικροοργανισμούς είναι βακτήρια και εντοπίζονται στη στοματική κοιλότητα, στο δέρμα, στο γυναικείο κόλπο, αλλά η πλειoνότητα αυτών αποικίζει το γαστρεντερικό μας σύστημα.
Τα βακτήρια, όμως, δεν είναι “κακά”;
Τα βακτήρια δεν είναι απαραίτητα επιβλαβή για τον οργανισμό. Είναι, όμως, αρκετά παρεξηγημένα. Υπάρχουν ορισμένα βακτήρια που συνυπάρχουν με τα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού, αλλά και μεταξύ τους χάρη σε μια λεπτή ισορροπία και για αυτό χαρακτηρίζονται και ωφέλιμα βακτήρια. Μόνο αν αυτή διαταραχθεί, μπορούν να αποτελέσουν πρόβλημα για τον οργανισμό μας.
Το ανθρώπινο σώμα φιλοξενεί μια πληθώρα μικροοργανισμών, συγκεκριμένα 38 τρισεκατομμύρια, οι οποίοι όχι μόνο δεν είναι επιβλαβείς, αλλά προσφέρουν και μια σειρά από ποικίλα οφέλη για την υγεία και την ευεξία μας. Στο σύνολο τους αυτοί οι μικροοργανισμοί συνθέτουν το μικροβίωμα μας. Οι περισσότεροι από αυτούς τους μικροοργανισμούς είναι βακτήρια και εντοπίζονται στη στοματική κοιλότητα, στο δέρμα, στο γυναικείο κόλπο, αλλά η πλειoνότητα αυτών αποικίζει το γαστρεντερικό μας σύστημα.
Τα βακτήρια, όμως, δεν είναι “κακά”;
Τα βακτήρια δεν είναι απαραίτητα επιβλαβή για τον οργανισμό. Είναι, όμως, αρκετά παρεξηγημένα. Υπάρχουν ορισμένα βακτήρια που συνυπάρχουν με τα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού, αλλά και μεταξύ τους χάρη σε μια λεπτή ισορροπία και για αυτό χαρακτηρίζονται και ωφέλιμα βακτήρια. Μόνο αν αυτή διαταραχθεί, μπορούν να αποτελέσουν πρόβλημα για τον οργανισμό μας.
Πώς σχηματίζεται το εντερικό μικροβίωμα;
Οι γονείς μας, μας κληροδοτούν τα γονίδια μας. Ήξερες, όμως, οτι η η μαμά μας, κατά τον τοκετό, μας εξοπλίζει και με ένα μέρος του μικροβιώματος της; Αυτό συμβαίνει κατά την έξοδο μας από το κόλπο, μέσω της άμεσης επαφής και μέσω του θηλασμού. Έπειτα το περιβάλλον (διατροφή, μπαμπάς, αδέρφια, κατοικίδια, επιφάνειες κλπ) συμβάλλει με τη δική του σειρά στη διαμόρφωση του μικροβιώματος μας.
Αυτοί οι πρώτοι μικροοργανισμοί αποικίζουν το γαστρεντερικό αυλό και αποτελούν τη βάση, πάνω στην οποία δομείται το ανοσοποιητικό μας σύστημα, λειτουργώντας σαν οδηγοί για το τι είναι επικίνδυνο και τι όχι για το μωρό. Η διαμόρφωση του εντερικού μικροβιώματος ολοκληρώνεται τα πρώτα δύο έτη της ζωής, καταλήγοντας σε αυτό που σήμερα, ως ενήλικες, ονομάζουμε εντερικό μικροβίωμα.
Πώς σχηματίζεται το εντερικό μικροβίωμα;
Οι γονείς μας, μας κληροδοτούν τα γονίδια μας. Ήξερες, όμως, οτι η η μαμά μας, κατά τον τοκετό, μας εξοπλίζει και με ένα μέρος του μικροβιώματος της; Αυτό συμβαίνει κατά την έξοδο μας από το κόλπο, μέσω της άμεσης επαφής και μέσω του θηλασμού. Έπειτα το περιβάλλον (διατροφή, μπαμπάς, αδέρφια, κατοικίδια, επιφάνειες κλπ) συμβάλλει με τη δική του σειρά στη διαμόρφωση του μικροβιώματος μας.
Αυτοί οι πρώτοι μικροοργανισμοί αποικίζουν το γαστρεντερικό αυλό και αποτελούν τη βάση, πάνω στην οποία δομείται το ανοσοποιητικό μας σύστημα, λειτουργώντας σαν οδηγοί για το τι είναι επικίνδυνο και τι όχι για το μωρό. Η διαμόρφωση του εντερικού μικροβιώματος ολοκληρώνεται τα πρώτα δύο έτη της ζωής, καταλήγοντας σε αυτό που σήμερα, ως ενήλικες, ονομάζουμε εντερικό μικροβίωμα.
Τι ακριβώς κάνουν τα βακτήρια στο σώμα;
Η σωστή ερώτηση είναι “και τι δεν κάνουν”; Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει ούτε μια διεργασία στο σώμα μας, οι οποία να μη χρειάζεται τη βοήθεια των συμβιωτικών βακτηρίων ή των μεταβολιτών τους. Ας δούμε την αξία τους…
Το εντερικό επιθήλιο αποικίζεται από τρισεκατομμύρια βακτήρια, τα οποία, απλά και μόνο επειδή υπερέχουν σε αριθμό, διατηρούν την ακεραιότητα του εντερικού φραγμού, εμποδίζοντας παθογόνους μικροοργανισμούς από το να εισέλθουν. Συμβάλλουν στη διατήρηση ενός όξινου περιβάλλοντος, το οποίο αποτρέπει ορισμένα παθογόνα βακτήρια από το να επιβιώσουν και τέλος, παράγουν ορισμένους νευροδιαβιβαστές, οι οποίοι προκαλούν τις απαιτούμενες εντερικές συσπάσεις!
Όταν τρώμε, τα βακτήρια της στοματικής κοιλότητας παράγουν ένζυμα τα οποία μπορούν να διασπάσουν τροφές, τις οποίες κανονικά εμείς δε μπορούμε να διασπάσουμε, όπως οι φυτικές ίνες. Καθώς πέπτουν τις φυτικές ίνες, παράγουν συγκεκριμένα λιπαρά οξέα, τα λιπαρά οξέα βραχέας αλύσου, όπως ονομάζονται. Αυτά συμμετέχουν σε πολλές μεταβολικές διαδικασίες και προστατεύουν από φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου.
Τα βακτήρια , επίσης, παράγουν την πολύτιμη βιταμίνη Κ, αμύνονται ενάντια στο παθογόνο E. Coli και σε παθογόνα που προσβάλλουν το ουροποιητικό σύστημα και εξισορροπούν το pH.
Τι είναι ο εντερικός φραγμός;
Το εσωτερικό του γαστρεντερικού μας συστήματος καλύπτεται από μια στοιβάδα επιθηλιακών κυττάρων και ένα παχύ στρώμα βλέννας και αυτό αποτελεί τον εντερικό φραγμό. Ο εντερικός φραγμός επιτελεί δυο βασικές λειτουργίες: απορρόφηση θρεπτικών συστατικών και παροχή προστασίας ενάντια σε επιβλαβείς ουσίες και μικροοργανισμούς.
Τι ακριβώς κάνουν τα βακτήρια στο σώμα;
Η σωστή ερώτηση είναι “και τι δεν κάνουν”; Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει ούτε μια διεργασία στο σώμα μας, οι οποία να μη χρειάζεται τη βοήθεια των συμβιωτικών βακτηρίων ή των μεταβολιτών τους. Ας δούμε την αξία τους…
Το εντερικό επιθήλιο αποικίζεται από τρισεκατομμύρια βακτήρια, τα οποία, απλά και μόνο επειδή υπερέχουν σε αριθμό, διατηρούν την ακεραιότητα του εντερικού φραγμού, εμποδίζοντας παθογόνους μικροοργανισμούς από το να εισέλθουν. Συμβάλλουν στη διατήρηση ενός όξινου περιβάλλοντος, το οποίο αποτρέπει ορισμένα παθογόνα βακτήρια από το να επιβιώσουν και τέλος, παράγουν ορισμένους νευροδιαβιβαστές, οι οποίοι προκαλούν τις απαιτούμενες εντερικές συσπάσεις!
Όταν τρώμε, τα βακτήρια της στοματικής κοιλότητας παράγουν ένζυμα τα οποία μπορούν να διασπάσουν τροφές, τις οποίες κανονικά εμείς δε μπορούμε να διασπάσουμε, όπως οι φυτικές ίνες. Καθώς πέπτουν τις φυτικές ίνες, παράγουν συγκεκριμένα λιπαρά οξέα, τα λιπαρά οξέα βραχέας αλύσου, όπως ονομάζονται. Αυτά συμμετέχουν σε πολλές μεταβολικές διαδικασίες και προστατεύουν από φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου.
Τα βακτήρια , επίσης, παράγουν την πολύτιμη βιταμίνη Κ, αμύνονται ενάντια στο παθογόνο E. Coli και σε παθογόνα που προσβάλλουν το ουροποιητικό σύστημα και εξισορροπούν το pH.
Τι είναι ο εντερικός φραγμός;
Το εσωτερικό του γαστρεντερικού μας συστήματος καλύπτεται από μια στοιβάδα επιθηλιακών κυττάρων και ένα παχύ στρώμα βλέννας και αυτό αποτελεί τον εντερικό φραγμό. Ο εντερικός φραγμός επιτελεί δυο βασικές λειτουργίες: απορρόφηση θρεπτικών συστατικών και παροχή προστασίας ενάντια σε επιβλαβείς ουσίες και μικροοργανισμούς.
Πώς εξασφαλίζω την υγεία του εντερικού μικροβιώματος;
Όπως ακριβώς το γονιδίωμα κάθε ανθρώπου είναι μοναδικό, έτσι ακριβώς είναι και το μικροβίωμα του. Και επηρεάζεται από εξωτερικούς παράγοντες, όπως η διατροφή, η άσκηση, η λήψη φαρμακευτικής αγωγής, ακόμα και από τον ύπνο.
Δε γνωρίζουμε πώς ακριβώς μοιάζει ένα υγιές εντερικό μικροβίωμα. Και μπορεί και να μην μάθουμε ποτέ. Το ιδανικό μικροβίωμα δεν μπορεί να υπάρξει, καθώς όση ποικιλομορφία υπάρχει μεταξύ των ανθρώπων, τόση υπάρχει αντίστοιχα και μεταξύ των εντερικών μικροβιωμάτων τους.
Αυτό που μπορείς να αναρωτηθείς είναι αν τα βακτήρια στο σώμα σου λειτουργούν στο βέλτιστο βαθμό, ώστε να φέρουν εις πέρας όλες τις απαιτούμενες, για την υγεία σου, διεργασίες. Οφείλεις να κάνεις ερωτήσεις στον εαυτό σου, όπως:
Πώς μπορώ να υποστηρίξω τη βέλτιστη λειτουργία του μικροβιώματος μου; Ποιες καθημερινές συνήθειες μπορώ να υιοθετήσω;
Όπως ακριβώς το γονιδίωμα κάθε ανθρώπου είναι μοναδικό, έτσι ακριβώς είναι και το μικροβίωμα του. Και επηρεάζεται από εξωτερικούς παράγοντες, όπως η διατροφή, η άσκηση, η λήψη φαρμακευτικής αγωγής, ακόμα και από τον ύπνο.
Δε γνωρίζουμε πώς ακριβώς μοιάζει ένα υγιές εντερικό μικροβίωμα. Και μπορεί και να μην μάθουμε ποτέ. Το ιδανικό μικροβίωμα δεν μπορεί να υπάρξει, καθώς όση ποικιλομορφία υπάρχει μεταξύ των ανθρώπων, τόση υπάρχει αντίστοιχα και μεταξύ των εντερικών μικροβιωμάτων τους.
Αυτό που μπορείς να αναρωτηθείς είναι αν τα βακτήρια στο σώμα σου λειτουργούν στο βέλτιστο βαθμό, ώστε να φέρουν εις πέρας όλες τις απαιτούμενες, για την υγεία σου, διεργασίες. Οφείλεις να κάνεις ερωτήσεις στον εαυτό σου, όπως:
Πώς μπορώ να υποστηρίξω τη βέλτιστη λειτουργία του μικροβιώματος μου; Ποιες καθημερινές συνήθειες μπορώ να υιοθετήσω;